علت سرطان پوست چیست؟
چه چیزی باعث سرطان پوست میشود؟ عوامل ایجاد سرطان پوست متنوع هستند. این بیماری زمانی ایجاد میشود که جهش‌هایی در سلول‌های DNA پوست اتفاق بیفتد. این جهش‌ها باعث می‌شوند که سلول‌ها خارج از کنترل رشد کنند و توده‌ای از سلول‌های سرطانی به وجود بیاید.
مهم‌ترین علت آسیب به DNA در سلول‌های پوست، اشعه ماوراء بنفش است. این اشعه در نور خورشید و نورهای مورداستفاده در تخت‌های برنزه کننده یافت میشود. البته علت ایجاد سلول‌های سرطانی در قسمت‌هایی که در معرض نور خورشید نیست، هنوز مشخص نشده است. عوامل دیگری نیز ممکن است در خطر ابتلا به سرطان پوست نقش داشته باشند. به‌عنوان‌مثال قرارگرفتن در معرض مواد سمی یا شرایطی که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند.
عوامل خطر ابتلا به سرطان پوست کدامند؟
عواملی که ممکن است، خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند، عبارتند از:
- پوست روشن: افرادی که موهای بور یا قرمز و چشم‌های روشن دارند و به‌راحتی دچار کک‌ومک و آفتاب‌سوختگی می‌شوند، بیشتر در خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند.
- خال: افرادی که دارای خال‌های زیاد یا خال‌های غیرطبیعی به نام خال‌های دیسپلاستیک هستند، در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند. خال‌های غیرطبیعی معمولاً بزرگ‌تر از خال‌های معمولی هستند و احتمال سرطانی شدن دارند.
- ضایعات پوستی پیش سرطانی: توده‌های پیش سرطانی معمولاً به‌صورت لکه‌های خشن و پوسته‌دار ظاهر می‌شوند. رنگ آن‌ها از قهوه‌ای تا صورتی تیره متغیر است. این ضایعات بیشتر در صورت، سر و دست افراد با پوست روشن که پوست آن‌ها در اثر آفتاب آسیب‌دیده است، به وجود می‌آیند.
- سابقه خانوادگی سرطان پوست: اگر یکی از والدین، خواهر یا برادر به سرطان پوست مبتلا شده باشد، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر میشود.
- سابقه ابتلا به سرطان پوست: اگر شخص یک‌بار به سرطان پوست مبتلا شده و درمان شده باشد، احتمال عود بیماری در او زیاد است.
- سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشت در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. این مورد شامل افراد مبتلا به ایدز و افرادی که تحت پیوند عضو قرار گرفته‌اند، میشود. برای پیوند عضو از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن استفاده میشود.
عوامل خطر قابل کنترل سرطان پوست چیست؟
برخی از عوامل خطر ابتلا به سرطان قابل‌کنترل بوده و می‌توان با تغییراتی در زندگی از آن جلوگیری کرد. برخی از این عوامل خطر عبارتند از:
- سابقه آفتاب‌سوختگی: داشتن یک یا چند آفتاب‌سوختگی تاول‌دار در دوران کودکی یا نوجوانی خطر ابتلا به سرطان در بزرگسالی را افزایش می‌دهد.
- قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید: هر فردی که زمان زیادی را زیر نور خورشید می‌گذارند، ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود؛ به‌خصوص اگر پوست با کرم ضدآفتاب یا لباس محافظت نشود. برنزه کردن و قرارگرفتن در معرض لامپ‌ها و تخت‌های برنزه کننده نیز شخص را در معرض خطر قرار می‌دهد.
- آب‌وهوای آفتابی و زندگی در نقاط مرتفع: افرادی که در آب‌وهوای آفتابی و گرم زندگی می‌کنند، نسبت به افرادی که در آب‌وهوای سردتر زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند. زندگی در ارتفاعات نیز باعث میشود افراد بیشتر در معرض تشعشعات خورشید قرار بگیرند.
- قرارگرفتن در معرض تشعشع: افرادی که برای بیماری‌های پوستی مانند اگزما و آکنه تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند، ممکن است به سرطان پوست به‌ویژه کارسینوم سلول بازال مبتلا شوند.
- قرارگرفتن در معرض مواد خاص: قرارگرفتن در معرض برخی مواد مانند آرسنیک ممکن است خطر ابتلا به سرطان را بیشتر کند.
روش تشخیص سرطان پوست چگونه است؟
برای تشخیص سرطان پوست دکتر پوست از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
- پوست شما را بررسی می‌کند. پزشک تغییرات پوستی را بررسی کرده تا تشخیص دهد، احتمال سرطان وجود دارد یا نه.
- بیوپسی پوست انجام میشود. متخصص نمونه‌ای از پوست مشکوک را برای ارسال به آزمایشگاه برمی‌دارد. بیوپسی برای تشخیص ابتلا به سرطان و حتی نوع سرطان استفاده میشود.
تعیین مرحله سرطان پوست
اگر پزشک تشخیص دهد که شخص مبتلا به سرطان است، برای تعیین مرحله و میزان پیشرفت بیماری آزمایش‌های بیشتری را تجویز می‌کند. سرطان پوست از مرحله ۰ تا مرحله ۴ طبقه‌بندی میشود. در مراحل اولیه توده سرطانی کوچک و محدود به یک ناحیه میشود. در مراحل آخر سرطان پیشرفت کرده و در بافت‌های مختلف گسترش پیدا می‌کند. برای انتخاب مؤثرترین درمان تعیین مرحله سرطان پوست ضروری است.
سرطان‌های سطحی پوست مانند کارسینوم سلول بازال به‌ندرت گسترش پیدا می‌کند. در بیشتر مواقع با بیوپسی می‌توان کل سلول‌های سرطانی را از بین برد. تنها پزشک آزمایشی برای تعیین مرحله سرطان تجویز می‌کند. اما دررابطه‌با سرطان‌هایی مانند کارسینوم سلول سنگ‌فرشی، کارسینوم سلول مرکل یا ملانوم پزشک آزمایش‌های بیشتری را انجام می‌دهد.
این آزمایش‌ها شامل آزمایش‌های تصویربرداری برای بررسی غدد لنفاوی مجاور و تشخیص علائم سرطان است. راه دیگر بیوپسی غدد لنفاوی است که با برداشتن غدد لنفاوی مجاور و آزمایش روی آن‌ها انجام میشود.
بهترین روش درمان سرطان پوست کدام است؟
اولین سؤال افراد پس از تشخیص بیماری این است که آیا سرطان پوست درمان دارد؟ گزینه‌های درمانی زیادی برای این بیماری وجود دارد. معمولاً بیوپسی اولیه پوست کافی بوده و نیازی به درمان‌های بیشتر نیست. اما اگر به درمان اضافی نیاز باشد، پزشک از گزینه‌های زیر استفاده می‌کند:
- درمان سرطان پوست به روش انجماد یا فریز: ممکن است پزشک کراتوزهای اکتنیک و برخی سرطان‌های کوچک و اولیه پوست را با انجماد از طریق نیتروژن مایع از بین ببرد. بافت مرده پس از انجماد حذف میشود.
- برش از طریق جراحی: این روش برای هر نوع سرطان مناسب است. پزشک بافت سرطانی و حاشیه اطراف پوست سالم را برش می‌دهد. در برخی مواقع برش گسترده‌تر بوده و پوست اطراف تومور هم برداشته میشود.
- جراحی موس: در مواقعی که سرطان بزرگ و عودکننده باشد یا سخت‌تر درمان شود، جراحی موس کاربرد دارد. این جراحی بیشتر برای ازبین‌بردن کارسینوم سلول‌های پایه و سنگ‌فرشی استفاده میشود. در قسمت‌هایی که باید تا حد ممکن از پوست محافظت شود، مانند روی بینی، این روش توصیه میشود. در طی این جراحی پزشک پوست را لایه به لایه برمی‌دارد و هر لایه را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. این عمل تا زمانی که هیچ سلول غیرطبیعی باقی نماند، ادامه دارد.
- کورتاژ و الکترودیکاسیون یا کرایوتراپی: پزشک پس از برداشتن توده، لایه‌های سلول سرطانی را با استفاده از دستگاهی با تیغه دایره‌ای (کورت) می‌تراشد. سوزن الکتریکی سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را از بین می‌برد. در یکی از تکنیک‌های این روش می‌توان از نیتروژن مایع برای منجمد کردن ناحیه تحت درمان استفاده کرد.
